F.4.1. Yer Kabuğu ve Dünya’mızın Hareketleri / Dünya ve Evren
F.4.1.1. Yer Kabuğunun Yapısı
F.4.1.1.1. Yer kabuğunun kara tabakasının kayaçlardan oluştuğunu belirtir.
Kayaçların sınıflandırılmasına girilmez.
F.4.1.1.2. Kayaçlarla madenleri ilişkilendirir ve kayaçların ham madde olarak önemini tartışır.
Türkiye’deki önemli kayaçlara ve madenlere değinilir; altın, bor, mermer, linyit, bakır, taşkömürü, gümüş vb. örnekler verilir.
F.4.1.1.3. Fosillerin oluşumunu açıklar.
Fosil çeşitlerine girilmez.
F.4.1.2. Dünya’mızın Hareketleri
F.4.1.2.1. Dünya’nın dönme ve dolanma hareketleri arasındaki farkı açıklar.
Dönme ve dolanma hareketine günlük yaşamdan örnek verilir.
F.4.1.2.2. Dünya’nın hareketleri sonucu gerçekleşen olayları açıklar.
a. Dünya’nın dönme hareketine değinilir.
b. Dünya’nın dolanma hareketine değinilir.
c. Dünya’nın dönmesine bağlı olarak Güneş’in gün içerisindeki konumunun değişimine değinilir.
ç. Gece ve gündüzün oluşumuna değinilir.
d. Gün, yıl, zaman kavramları verilir.
F.4.2. Besinlerimiz / Canlılar ve Yaşam
F.4.2.1. Besinler ve Özellikleri
F.4.2.1.1. Canlı yaşamı ve besin içerikleri arasındaki ilişkiyi açıklar.
a. Protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, su ve minerallerin ayrıntılı yapısına girilmeden yalnızca önemleri vurgulanır.
b. Vitamin çeşitlerine girilmez.
F.4.2.1.2. Su ve minerallerin bütün besinlerde bulunduğu çıkarımını yapar.
F.4.2.1.3. Sağlıklı bir yaşam için besinlerin tazeliğinin ve doğallığının önemini, araştırma verilerine dayalı olarak tartışır.
Dondurulmuş besinler, paketlenmiş besinler, son kullanma tarihi gibi kavramlar üzerinde durulur. Ayrıca besinlerin temizliği konusuna öğrencilerin dikkati çekilir.
F.4.2.1.4. İnsan sağlığı ile dengeli beslenmeyi ilişkilendirir.
Obezitenin beslenme alışkanlığı ile ilişkisi vurgulanır. Besin israfının önlenmesine dikkat çekilir.
F.4.2.1.5. Alkol ve sigara kullanımının insan sağlığına olan olumsuz etkilerinin farkına varır.
F.4.2.1.6. Yakın çevresinde sigara kullanımını azaltmaya yönelik sorumluluk üstlenir.
Yakın çevresindeki kişilere sigaranın sağlığa zararlı olduğu konusunda uyarılarda bulunması beklenir.
F.4.3. Kuvvetin Etkileri / Fiziksel Olaylar
F.4.3.1. Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri
F.4.3.1.1. Kuvvetin, cisimlere hareket kazandırmasına ve cisimlerin şekillerini değiştirmesine yönelik deneyler yapar.
F.4.3.2. Mıknatısların Uyguladığı Kuvvet
F.4.3.2.1. Mıknatısı tanır ve kutupları olduğunu keşfeder.
F.4.3.2.2. Mıknatısın etki ettiği maddeleri deney yaparak keşfeder.
Mıknatısın uyguladığı kuvvetin, temas gerektiren kuvvetlerden farklı olarak temas gerektirmediği vurgulanır.
F.4.3.2.3. Mıknatısların günlük yaşamdaki kullanım alanlarına örnekler verir.
F.4.3.2.4. Mıknatısların yeni kullanım alanları konusunda fikirlerini açıklar.
F.4.4. Maddenin Özellikleri / Madde ve Doğası
F.4.4.1. Maddeyi Niteleyen Özellikler
F.4.4.1.1. Beş duyu organını kullanarak maddeyi niteleyen temel özellikleri açıklar.
Maddeyi niteleyen; suda yüzme ve batma, suyu emme ve emmeme ve mıknatısla çekilme gibi özellikleri konusu işlenirken duyu organlarını kullanmaları sağlanır.
F.4.4.2. Maddenin Ölçülebilir Özellikleri
F.4.4.2.1. Farklı maddelerin kütle ve hacimlerini ölçerek karşılaştırır.
Gazların kütle ve hacimlerine girilmez.
F.4.4.2.2. Ölçülebilir özelliklerini kullanarak maddeyi tanımlar.
Kütlesi ve hacmi olan varlıkların madde olduğu belirtilir.
F.4.4.3. Maddenin Hâlleri
F.4.4.3.1. Maddelerin hâllerine ait temel özellikleri karşılaştırır.
Tanecikli ve boşluklu yapıya girilmez.
F.4.4.3.2. Aynı maddenin farklı hâllerine örnekler verir.
F.4.4.4. Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi
F.4.4.4.1. Maddelerin ısınıp soğumasına yönelik deneyler tasarlar.
F.4.4.4.2. Maddelerin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğine yönelik deney tasarlar.
Hâl değişimlerinden sadece erime, donma ve buharlaşmaya değinilir.
F.4.4.5. Saf Madde ve Karışım
F.4.4.5.1. Günlük yaşamında sıklıkla kullandığı maddeleri saf madde ve karışım şeklinde sınıflandırarak aralarındaki farkları açıklar.
F.4.4.5.2. Günlük yaşamda karşılaştığı karışımların ayrılmasında kullanılabilecek yöntemlerden uygun olanı seçer.
Eleme, süzme ve mıknatısla ayırma yöntemleri üzerinde durulur.
F.4.4.5.3. Karışımların ayrılmasını, ülke ekonomisine katkısı ve kaynakların etkili kullanımı bakımından tartışır.
F.4.5. Aydınlatma ve Ses Teknolojileri / Fiziksel Olaylar
F.4.5.1. Aydınlatma Teknolojileri
F.4.5.1.1. Geçmişte ve günümüzde kullanılan aydınlatma araçlarını karşılaştırır.
a. Teknolojinin aydınlatma araçlarının gelişimine olan katkısı vurgulanır, kronolojik sıralama ve ayrıntı verilmez.
b. Aydınlatma araçlarının yaşamımızdaki önemi vurgulanır.
F.4.5.1.2. Gelecekte kullanılabilecek aydınlatma araçlarına yönelik tasarım yapar.
Tasarımını çizim yaparak ifade etmesi istenir, üç boyutlu tasarıma girilmez.
F.4.5.2. Uygun Aydınlatma
F.4.5.2.1. Uygun aydınlatma hakkında araştırma yapar.
Uygun aydınlatmanın göz sağlığı açısından önemi vurgulanır.
F.4.5.2.2. Aydınlatma araçlarının tasarruflu kullanımının aile ve ülke ekonomisi bakımından önemini tartışır.
F.4.5.3. Işık Kirliliği
F.4.5.3.1. Işık kirliliğinin nedenlerini sorgular.
F.4.5.3.2. Işık kirliliğinin, doğal hayata ve gök cisimlerinin gözlenmesine olan olumsuz etkilerini açıklar.
F.4.5.3.3. Işık kirliliğini azaltmaya yönelik çözümler üretir.
F.4.5.4. Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri
F.4.5.4.1. Geçmişte ve günümüzde kullanılan ses teknolojilerini karşılaştırır.
a. Teknolojinin ses araçlarının gelişimine olan katkısı vurgulanır, kronolojik sıralama ve ayrıntı verilmez.
b. Ses şiddetini değiştirmeye, işitme yetimizi geliştirmeye ve sesi kaydetmeye yarayan teknolojiler üzerinde durulur.
F.4.5.4.2. Şiddetli sese sahip teknolojik araçların olumlu ve olumsuz etkilerini araştırır.
F.4.5.5. Ses Kirliliği
F.4.5.5.1. Ses kirliliğinin nedenlerini sorgular.
F.4.5.5.2. Ses kirliliğinin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini açıklar.
F.4.5.5.3. Ses kirliliğini azaltmaya yönelik çözümler üretir.
F.4.6. İnsan ve Çevre / Canlılar ve Yaşam
F.4.6.1. Bilinçli Tüketici
F.4.6.1.1. Kaynakların kullanımında tasarruflu davranmaya özen gösterir.
a. Elektrik, su, besin gibi kaynakların tasarruflu kullanılmasının önemi vurgulanır.
b. Yeniden kullanmanın önemi üzerinde durulur.
F.4.6.1.2. Yaşam için gerekli olan kaynakların ve geri dönüşümün önemini fark eder.
Su, besin, elektrik gibi kaynaklara değinilir.
F.4.7. Basit Elektrik Devreleri / Fiziksel Olaylar
F.4.7.1. Basit Elektrik Devreleri
F.4.7.1.1. Basit elektrik devresini oluşturan devre elemanlarını işlevleri ile tanır.
Devre elemanı olarak, pil, ampul, kablo ve anahtar tanıtılır.
F.4.7.1.2. Çalışan bir elektrik devresi kurar.
Ampul, pilden ve anahtardan oluşan devre kurulması istenir.
F.4.7.1.3. Evde ve okuldaki elektrik düğmelerinin ve kabloların birer devre elemanı olduğunu bilir.
Elektrik düğmeleri ile lambalar arasında, duvar içinden geçen bağlantı kabloları olduğu vurgulanır.